ANASAYFA HABERLER HAKKIMIZDA İLETİŞİM

Rafting

Kısaca "Akarsu Krosu" anlamına gelen rafting, Kuzey Amerika'da, özellikle Kanada'da çok yaygın bir spordur. İlk kez 1869 yılında Colorado Nehri üzerinde Büyük Kanyon'da gerçekleştirilmiştir. 1939 yılında Colarado Nehri üzerinde organize edilen ikinci rafting etkinliği büyük ilgi çekmiş ve o tarihten itibaren düzenli organizasyonlar yapılmaya başlanmıştır. İklim ve doğa şartlarının uygun olduğu Kuzey Amerika, Avustralya ve Güney Amerika’da bu spor oldukça yaygın olarak yapılmaktadır.

Rafting, raft adı verilen kauçuktan imal edilen ve şişirilebilen botlarla debisi yüksek akarsularda yapılan bir spordur. Takım halinde yapılır ve takımın başında mutlaka bu sporu iyi bilen bir rehber vardır. Akarsu altında akıp giderken, raftçı devrilmemeye ve kayalara bindirmemeye çalışır. Rafting için raftçının deneyim ve bilgisinin yanında gerekli rafting ekipman ve donanımının iyi olması gerekmektedir. Raftçının aynı zamanda raftingle ilgili iyi bir kurtarma ve ilk yardım bilgisine sahip olması gerekmektedir.

Rafting, ülkemizde son yıllarda tanınmaya ve ön plana çıkmaya başlamıştır. Rafting, Türkiye'de ilk defa 1992 yılında, Çoruh Nehri’nde yapılmıştır ve yine 1993'te, 4. Dünya Rafting Şampiyonası Çoruh Nehri'nde yapılmıştır. Türkiye'de Çoruh Nehri, Zamantı Irmağı, Köprüçay, Dalaman Çayı (normal parkurda artık yapılmıyor) , Göksu Deresi, Melen Çayı, Sakarya Nehri, Fırtına Deresi, Manavgat Çayı, Alara Çay, Dim Çayı, Bursa’da ise Emet, Kocasu ve Nilüfer Çayı başlıca rafting yapılan akarsulardır.

Kullanılan Malzemeler
• Raft (bot)
• Raft küreği
• Can yeleği
• Kask
• Fırlatma/kurtarma ipi
• Düdük (özellikle rehberler)
• Neopren elbise
• Neopren ayakkabı (altı kaymayan esnek bir ayakkabı da olabilir)
• Su gecirmez yağmurluk/rüzgarlık (gerektiğinde)
• Neopren elbisenin altına giymek için mayo, bikini
• Pompa
• Ayrıca ilk yardım çantası, güneş gözlüğü, su vb malzemelerin de bulunması gerekir.

Rafting için kulanilan botlar su geçirmez, dayanıklı ve sağlamdır. Bu botlar hava ile şişirilir, bot dizaynı içeri giren suyu otomatik olarak boşaltır. Çarpma ve darbelere dayanıklıdır (sert, kesici ve delici darbeler hariç). Botun boyu yaklaşık 3.5-5 metre’dir.

Rafting nasıl yapılır?
Her şeyden önce rafting takım halinde yapılan bir spordur. Nehre inmeden önce antrenör veya rehber tarafından bu sporun nasıl yapılacağına dair bir eğitim verilir. Katılımcılara “Bota nasıl oturulur", "Nehirde nasıl yüzülür?", "Manevralar nasıl yapılır?", "Botta nelere dikkat etmek gerekir?", "İp nasıl kullanılır?", "Kürek nasıl tutulur ve kullanılır?" gibi soruların cevapları kısa bir eğitimle verilir. Bot 6-8 kişi alabilir, artı rehber (ve yardımcısı olabilir). Botta oturan geziye katılan her kişi kürek çekmek zorundadır (özellikle zor olan parkurlarda).

Ayrıca yüzme bilmeniz ve yanınızda kesinlikle bu işi daha önce yapmış profesyonel kişilerin bulunması parkura bağlı olarak önemlidir. Tecrübeli rehber kürekler kullanarak, manevralar yapar ve uygun nehir yollarını takip eder, komut verir, ekipteki kişileri yönlendirir. Sorumluluk aldığı için önemli kararlar ve seçenekler ondan gelir. Yurt dışında rafting için özel anlam taşıyan kelimeler kullanılır.

Yüzme bilmeyen biri için can yeleği yeterli olmayabilir. Hırçın bir nehirde suya düştüğünüz zaman nasıl suyun yüzeyinde kalacağınızı bilmeniz lazım. Yüzme bilenler için bir problem yok. Her hangi bir teknik bilgi ve beceri gerektirmez. Takımların başındaki rehberlerin tavsiyelerine uyarak herkesin yapabileceği bir spordur. Teknik malzeme olarak can yeleği, kask ve su geçirmeyen elbiseler kullanılır. Her mevsim yapılabilir fakat mevsime göre nehirlerin seviyeleri değiştiği için kış ve ilkbaharda parkurlar daha zorlu olabilir.

Yol boyunca rehberinizin verdiği komutlara uyarak takım halinde botunuzu azgın nehir sularında oluşan rapidlerden (nehir içinde oluşan büyük dalgalar) geçirerek sakin sulara ulaştırmanın zevkini tadarsınız. Heyecan yol boyunca sizi takip eder.

Kayak (yapılan spor kayaking adını da alır) hava ile şişiren tek ya iki kişilik botlar hobi ve rafting tutkusu olan insanlar içindir. Yüksek hıza ulaşmak, dar yerlerden geçmek, gözetlemek ve nehir yarışlarına katılanlar tarafindan kullanılır. Solo kataraft-tek kişilik bot cesur ve tecrübeli insanlar içindir.

Hard Shell Kayaklar/sert kabuklu botlar ise en hızlı ve çeviktir. Tek kişilik V. sınıf rafting için kullanılır. Vadiler, kanyonlar geçilirken sert dönüşlerle karşılaşılır, aşılması zor etaplar gelir. İleriyi, sizi bekleyen tehlikeleri göremezsiniz, girdaplarda devrilirsiniz. Usta olan, kendine doğru rehber seçen ve kurallara uyanlar coşkulu akan sulardan rahatça çıkıp, dingin sulara kavuşabilir. Akarsu, yatağı içinden geçerken çeşitli doğal engelleri geçmek zorundadır. Bu engeller büyüklü, küçüklü kaya parçaları bazen de ağaç gövdeleridir. Su kimi zaman da yüksekçe yerlerden dökülerek yoluna devam eder. Suyun yolunu kesen bu engeller genel akışın hızını ve yönünü etkiler, suda türbülanslar, dalgalar ve akışta ani süratlenmeler oluşturur. Akarsu sporlarında, bu tür beyaz ve köpüklü görüntüler sergileyen bölgelere "Rapid" (Şarlak) adı verilir.

Parkurlar zorluk dereceleri bakımından 6'ya ayrılır. Zorluk derecesi 1 olan parkur en kolay, 6 olan ise en zorlu parkurlardan oluşur. Parkur üzerine nehrin akış hızı, yani debisi, parkur üzerindeki kaya yoğunluğu, rapid ve çağlayan gibi engeller bu zorluk derecelerinin belirlenmesinde önemli rol oynar.

Rafting parkurlarının derecelendirilmesi/sınıflandırılması
1. sınıf: Çocuklar ve tecrübesiz insanlar için. Dalgalar küçük ve düzenlidir.
2. sınıf: Fazla engeller olmayan hızlı nehir sularda yapılır, geniş geçişler
kayalar arasında kolayı manevra yapma imkanları sağlıyor.
3. sınıf: Ciddi engeller ve kayalar bulunan hızlı nehir sularda yapılır. Yüksek ve düzensiz dalgalar, girdaplar, eğrimler, burgaçlar, manevra yaparken tecrübeli rehberi ister.
4. sınıf: Tecrübeli, cesur ve kendine güvenen kişiler içindir. Yüksek hızla akan nehir uzun ve türbülanslı kısımlardan dolu yollardan geçer, kocaman dalgalar, girdaplar, tehlikeli kayalar, sayısız engeller dengeyi bozar, geçmek uzmanlık ve tecrübe ister.
5. sınıf: Sert ve şiddetli dalgalar, bitmeyen, kocaman ve dik kayalar, kalbi durduran şelaleleri oluşturan hızlı akıntılar, üst-üste gelen engeller, tehlikeli geçişler çok büyük uzmanlık, cesaret ve tecrübe ister.
6. sınıf: Aklınıza bile getirmeyin! Asla yapmayın!

Türkiye’de rafting yapılan akarsular
Çoruh Nehri : Türkiye'nin Karadeniz kıyılarında, bölgenin doğusunda yer alan ve Kaçkar Dağlarından inen Çoruh nehri, dünya raftçılığı açısından en makbul 10 akarsudan biri olarak kabul edilir. Zorluk derecesi 5'e kadar olan arkurları ile mayıs ayı ortalarından ağustos sonuna kadar "white water raft" için ideal bir akarsudur. Özellikle Bayburt-Yusufeli-Oltu arasında kalan kesiminde uluslararası yarışmalar ve 5 günlük süren ekspedisyonlar düzenlenmektedir.

Dalaman Çayı : Türkiye'nin ulaşımı en kolay bölgesinde, Muğla il sınırları içinde kalan Dalaman Çayı, değişik zorluk derecelerinde ve birbirlerinden bağımsız iki parkur sunmaktadır. Mayıs ve ekim ayları arasında en uygun debiye ulaşır. Ancak baraj nedeniyle 2011 yılı itibariyle herkese açık olan alt parkurda artık rafting yapılamayacağı düşünülmekteydi, ancak parkur biraz kısalmakla birlikte rafting yapılmaya devam edilmektedir.

Köprüçay : Antalya ile Side arasındadır. Kaynaktan beslenen ve su debisi yılın her mevsiminde white water raft için elverişli olan Köprüçay, yılın her mevsimi için uygundur, özellikle de ilkbahar, yaz ve sonbahar ayları raft için elverişlidir. Nehrin denize kavuşmasından önce geçtiği ve alt parkur olarak anılan kesim ise zorluk açısından 1-2 seviyesinde, özellikle yeni başlayanlar için uygundur.

Akdeniz Bölgesi'nin diğer parkurları
Bölgede dağlardan doğan ve küçük akarsularla beslenen nehirlerin hemen hepsi rafting için elverişlidir. Raft için uygun olan akarsuların başında Manavgat Çayı, Göksu Deresi'nin 4 günlük ekspedisyonla aşılabilen Hadım-Silifke arasında kalan kesimi, Alanya il sınırları içinde kalan Dim Çayı, Alara Çayı, Seyhan'ın Göksu ve Zamantı kolları gelir.

Melen Çayı : Marmara ile Karadeniz bölgelerinin buluştuğu, İstanbul'a çok yakın olan Büyük Melen nehri de raft açısından oldukça yoğun ilgi görmektedir. Aralık ayı başlarından itibaren yağmur rejimine bağlı olarak mayıs ayı sonlarına kadar raft yapılan bu akarsuya hemen hemen her hafta sonu tur düzenlenmektedir. Özellikle Akyazı-Hendek arasında kalan 10 kilometre uzunluktaki parkur, 2-3 zorluk derecesinde olup ortalama olarak 120 ile 150 dakika arasında tamamlanabilmektedir.

Zamantı Irmağı : Seyhan Nehri'nin Toros Dağları arasında akan kolu Zamantı Irmağı'nın zorluk seviyesi yüksektir. Bu parkur profesyonel raftingçiler için uygundur.

Fırtına Deresi : Rize’nin Pazar ilçesi ile Çamlıhemşin arasındadır. Yeni başlayanlarda yapabilir, ancak orta ve iyi düzeyde rafting bilenler için daha uygundur.

Bursa’da rafting yapılan akarsular
Bursa’da Kocasu, Emet Çayı (Aliova) ve Nilüfer Çayı’nda rafting yapılabilmektedir. Parkurlarla ilgili gerekli bilgileri aşağıda, tablo 1 ve resim 1’de görebilirsiniz.
Kocasu : Kocasu’yun Keles ilçesi sınırları içinde kalan iki bölümde yapılmaktadır. I. Parkur, Kocasu’nun Tunçbilek Yolunda kesiştiği Denizler Köprüsünün altından başlamakta, II. Parkur da Çayören Köyü’nün hemen altındaki köprünün altından başlamaktadır.
Emet Çayı (Aliova) : II. Parkura (E2) Devecikonağı Hacıahmetler Köyü’nün altındaki asma demir köprünün üstündeki, Devlet Su İşleri (DSİ) ölçüm istasyonunun yanından; I. Parkura (E1) da bu parkurun 16 km altındaki DSİ’ nin açtığı bir yolun bitiş noktasından girilmekte ve 5 km aşağıda, düz bir alan kenarında sonuçlanmaktadır.

Nilüfer Çayı : Parkur (Misi), Doğancı Köyü girişindeki köprünün altından başlar ve Gümüştepe Mahallesi (Köyü) içindeki köprüden yüz metre sonra sonuçlanır. Ayrıca Bursa’ya çok yakın bir parkurdur. Ancak Şubat ve Mart ayları uygun olan bir parkurdur. Çünkü Nisan ayından itibaren Doğancı Barajı kapakları su tutmak için kapatılmaktadır.

Tablo 1. Bursa’daki parkurlara ait bazı veriler

Parkurlar Parkur uzunluğu
(km) Deniz seviyesinden yüksekliği
Parkur girişi/Parkur çıkışı (m) Yükseklik farkı (m) Eğim
(%) Ulaşım (km)
(Bursa)
Emet 1 (E1) 4.90 110/75 45 0.91 115
Emet 2 (E2) 16.40 315/110 205 1.25 137
Kocasu 1 (K1) 9.50 510/490 20 0.21 70
Kocasu 2 (K2) 16.70 580/510 70 0.41 85
Misi 5.50 220/160 60 1.09 9.5
Resim 1. Parkurların konumları

Raftingle ilgili bilinmesi gereken ve dikkat edilmesi gereken durumlar
Tamamen doğal ortamda doğayla uyum içinde mücadele zevkini en yüksek düzeyde yaşamayı tercih edenler için rafting güzel bir spordur.
Her spor ve aktivite için olduğu gibi rafting için de dikkat etmeniz gereken birtakım ayrıntılar vardır. Rafting yapmaya karar verdiğinizde (eğer ilk deneyiminiz olacaksa) öncelikle şunu iyi bilmemiz gerekir; rafting de diğer doğa sporları gibi, doğayla içiçe yapılan bir aktivitedir. Doğanın içindeyken, onun kurallarını iyi bilmeniz ve ona uyum sağlamayı öğrenmeniz gerekir. Amacınız akarsuyu yenmeye çalışmak değil, onun ritmine ve kurallarına uyarak bu sporu yapmaktır.

Aklınızda bulunması gereken genel birkaç şey:
• İyi bir yüzücü olduğunuzdan emin olunuz.
• Mutlaka can yeleği takınız.
• Güvenliğiniz için kask takınız. Dik dalgaların içine girerken bu sizi koruyacaktır.
• Tek başınıza olmayın. Mutlaka en az iki ya da üç kişilik gruplarla çıkın.
• Botunuz hakkında bilgi sahibi olun ve botunuzun özelliklerini aşacak parkurlardan kaçının.
• İlkyardım konusunda bilgili olun. Botunuz ters döndüğünde panik yapmamanız ve ne yapmanız gerektiğini bilmeniz önemlidir.
• Ağırlık yapacak ve ıslandığınızda yüzmenizi zorlaştıracak giysilerden kaçının.
• Tura katılmadan önce verilecek kısa eğitimi mutlaka dikkatlice dinleyin. Bu konuda uzman kişiler tarafından verilen eğitimin amacı karşılaşabileceğiniz zor durumlara karşı sizi hazırlıklı tutabilmektir.
• Gözlük takmayın, takarsanız da kafanızdan kolayca kurtulmaması için gözlük ipi kullanın.
Rafting yapmaya giderken yanınızda bulundurmanız geren kişisel malzemeler:
• Mayo
• Suya dayanıklı veya gözden çıkarılacak ve kaymayan bir yedek ayakkabı veya sandalet (ayaktan kurtulup çıkmayacak),
• Varsa yağmurluk (özellikle yağışlı havalarda), yedek tişört ve çorap vb çamaşırlar (ıslanmaya karşı)
• Havlu
• Kişisel ilaç ve ihtiyaç malzemeleri.

GALERİ





AFAD Tatbikatı BAKUT BAKUT Derneği arama kurtarma kano Kaya Tırmanışı Söyleşi Zirve
MND Ajans